Spanje heeft een private schuldquote van 200% van het Nationaal product. Bij stijgende prijzen zou een hoge schuldquote goed te managen zijn. Echter in Spanje ligt de onroerend goedmarkt op zijn gat. Niet zo raar gegeven dat er een werkeloosheid is van 25% van beroepsbevolking. Dankzij alle buitenlanders die een huisje kochten in Spanje kon Spanje langdurig een tekort op de betalingsbalans financieren. Alhoewel al eerder de klad er wat inkwam, was 2008 het keerpunt. Buitenlanders bleven weg, de huizenprijzen begonnen te dalen en de socialistische regering kwam met ouderwets keynesiaans beleid aanzetten en "vergat" om de economie te liberaliseren.
4 jaar later dreigt Spanje het eerste grote land te worden dat bij het IMF moet aankloppen. Niet de Spaanse overheidsschulden lijken daar de oorzaak van te worden, maar banken die om dreigen te vallen. Dat laatste is gegeven de enorme bouwwoede in Spanje in het afgelopen decennia niet heel verrassend. Dat onroerendgoed prijzen met 200% kunnen stijgen dat snappen we, maar dat ze vervolgens weer met 50% kunnen dalen dat is voor veel van ons moeilijk te bevatten. Met fors dalende onroerendgoed prijzen en een daaraan gelieerde recessie krijgen plotseling niet alleen de geldleners problemen, maar ook de geldgevers: de banken.
Veel geldleners kunnen de rente niet meer betalen en degenen die niet meer betalen geven hun pand terug aan de bank. Helaas brengt dit onderpand niet voldoende op wanneer de prijzen zo fors zijn gedaald met als consequentie dat Spaanse banken dus meer moeten gaan afschrijven op hun slechte leningen. Gegeven de grote Spaanse hypotheekportefeuille lijkt dat te gaan lopen in de honderden miljarden.
De eerste bank die extra hulp nodig had was Banxia, een fusieproduct van 6 kleinere banken. De vraag is natuurlijk kan de Spaanse overheid met zeg 50 miljard de Spaanse bankensector overeind houden als de onroerendgoed prijzen inelkaar storten. Het angstaanjagende antwoord is waarschijnlijk nee. Daarmee verliest Spanje haar kredietwaardigheid en zal het bij de Europese unie voor hulp moeten aankloppen.
In Nederland valt het nog steeds "mee", maar de Nederlandse cijfers beginnen zelfs ook zorgelijk te worden. Tot vorig jaar daalden de onroerend goedprijzen slechts mondjesmaat, maar inmiddels zijn de prijzen fors gedaald. Recent werd de Univest portefeuille verkocht en daar werd duidelijk dat in ieder geval in de kantorenmarkt de prijzen met 50-75% omlaag gaan in Nederland. Geen enkele huurder zal meer blijven zitten in zijn pand en op zoek gaan naar een goedkoper alternatief. Waar enkele jaren geleden 200 euro per vierkante meter op veeel locaties vrij normaal was, zal op veel locaties de vierkante meter prijs dalen naar ruim onder de 100 euro. Dus zelfs panden op toplocaties zullen fors in waarde dalen gegeven dat de prijsverlagingen de komende jaren als een olievlek om zich heen gaan verspreiden.
In die optiek zit SNS Property finance in een zorgelijke situatie. Ze hebben nog een Nederlandse portefeuille van 3miljard waarvan 1miljard de rente niet meer op tijd wordt betaald. Op dit moment heeft de SNS portefeuille een LTV (loan-to-value) van 100%. Met reeds 1miljard aan slechte leningen en gegeven dat de prijzen nog steeds dalen, lijkt SNS Property Finance nog niet uit de problemen. De aandelenkoers van SNS staat nog maar op 1.37. Steeds minder beleggers geloven blijkbaar dat de meest junior tranche van de SNS financieringskerstboom nog wat waard is.
Als de problemen in Nederland al zo groot zijn, terwijl het nog relatief goed gaat met Nederland, hoe groot moeten dan wel niet de problemen zijn in Spanje? Waarschijnlijk te groot.
Dus de vraag is vooral wie gaat de lasten dragen van een Spaanse bailout? En wanneer kan Spanje dan weer op eigen benen staan?
Mijn favoriete scenario, is het Ierse scenario. De Spaanse overheid moet een aantal grote banken redden en dat schrikt de laatste investeerders in Spaanse overheidspapier zo af dat de Spaanse overheid alleen nog maar bij Europa kan aankloppen om deze creditbom te ontmantelen.
Met een liberaal op economische groei gericht beleid en een overheid die zijn tekort bijna heeft gewerkt, zou deze gekunstelde constructie toch zeker 2-3 jaar moeten kunnen blijven staan. Wie weet is dan de wereldeconomie weer opgekrabbeld en groeien landen als Spanje zich uit de problemen.
De grote vraag is vooral hoe groot blijft het gat op de betalingsbalans en valt een schuld van 300-400% van het BNP wel daadwerkelijk te financieren. De tweede vraag stellen is het antwoord al weten.
No comments:
Post a Comment