Zet het herstel door? Jim Rogers denkt van niet.

De beurzen zijn er al op vooruit gelopen. Bernanke heeft verklaard dat de recessie formeel over is. Echter het lijkt me een opleving zijn van korte duur. Het doet me denken aan Ahold. Ahold onder Cees van der Hoeven groeide en groeide maar. Acquisitie hier, acquisitie daar en groeien maar. De aandeelhouders vroegen erom en Cees gaf ze wat ze wilde. Dat ondertussen het huis niet onderhouden werd, dat er scheuren in het fundament kwamen werd niet gezien. Want wat was er gebeurd? Wel er was een (te) hoge prijs betaald voor groei. En dat alles was gefinancierd met vooral leningen. Toen vervolgens de klad er een beetje in kwam moest Ahold door diep dal en werd duidelijk wat er allemaal was gedaan om de groei doelstellingen te halen. Fraude, boekhoudkundige truuks, alles was gebruikt om verbloemen dat Ahold in al die jaren geen waarde had gecreerd, maar een kaartenhuis bleek te zijn dat omviel toen Argentinie geraakt werd door een (voorspelbare) crisis. Nu jaren later, staat de koers van Ahold nog altijd 75% lager dan in het begin van deze eeuw. Het was misschien de tijdsgeest, gek was toen niet gek genoeg. Maar uiteindelijk waren de druiven zuur de beleggers in Ahold.

Dat gevoel heb ik nu ook. We zitten in de laatste inning van 25 jaar van voorspoed en we hebben het niet door dat het de laatste inning is. In plaats van maatregelen te nemen en de broekriem aan te halen, spenderen we meer dan ooit tevoren. Dat terwijl we maatschappelijk gezien grote reserves zouden moeten aanleggen om de kosten van de vergrijzing op te vangen, verbranden we de laatste restje reserves in een hoog tempo. De oppositie was duidelijk daarin: Balkenende-3 is besluiteloos en zien ten onrechte af van bezuinigingen. Over 10 jaar zal het oordeel over dit kabinet hard zijn. Helaas hebben we er dan niets meer aan, want dan zijn we met zijn allen significant armer en kunnen we meer belasting betalen. Leiderschap, een man met een visie hebben we nodig.

Met ons huidige economische systeem gebaseerd op nu geld lenen en later terugbetalen schijnt het een vereiste te zijn dat er elk jaar meer geld in omloop komt, omdat anders de geldscheppers (lees banken) in de problemen komen. Echter als de reele economie niet groeit betekent dat of je schuldquote stijgt, of je monetaire inflatie creert. Beiden zijn natuurlijk verkapte belastingen. Er lijkt niet aan te ontkomen. Historisch gezien gaan papieren geldstandaards vroeg of laat ten onder aan mismanagement. De eenvoud waarmee geld kan worden verdiend door geld te creeren, is te verleidelijk om er geen gebruik van te maken. Wie springt er nu eenmaal van een rijdende trein? Niemand, dat is immers zelfmoord! In de politiek is het niet anders, vandaag overleven is belangrijker dan morgen in het ravijn storten. Dat alles zorgt ervoor dat een langdurige neergang met een negatieve handelsbalans slechts kan worden opgelost door een crisis. De roergangers zullen nimmer een forse koerswijziging doorvoeren en dat betekent dat de mensen met de claims op toekomstige inkomsten de stekker er uit zullen trekken en ja dat is een economische crisis. Voorbeelden? Argentinie en natuurlijk het meest recent IJsland. Als je dan toevallig in het buitenland bent blijk je plots geen geld meer uit de automaat te krijgen.

Wat het laatste jaar is gebeurd, is dat burgers niet meer kunnen lenen en dus de Westerse overheden als borrowers of last resort hebben op getreden. We rekenen er allemaal op dat we weer gaan groeien, maar wat als we nu eens niet meer groeien? Wat als het merendeel van de wereldwijde groei wordt binnengeharkt door landen als China en India? Geen groei, meer schulden lijkt een slechte combi. Zeker als je geld moet lenen van het buitenland om je levensstandaard in stand te houden.

In zoverre heb ik respect voor Jim Rogers. Hij pleit al jaren dat de situatie onhoudbaar is, dat het alleen maar erger wordt. Hij verwacht dan ook binnen niet al te korte tijd een serieuze valutacrisis. Alhoewel hij natuurlijk al jaren zich zeer negatief over de dollar uit laat, verbaasde me het wel dat hij al binnen twee jaar een dollar crisis verwacht. Dat zou betekenen dat China binnenkort de Yuan loskoppelt van de dollar. Immers zodra je belangrijkste schuldeiser niet meer in dollars wil worden betaald, heb je een crisis.

Jim Rogers is een fan van grondstoffen, en het lijkt me ook het meest logisch dat de basismaterialen die wij nodig hebben om onze levensstandaard op peil te houden duurder gaan worden in prijs. Dat zijn immers de schaarse goederen. Helaas zijn prijsbewegingen van grondstoffen nogal volatiel. In concreto: er valt veel te verdienen, maar dus ook veel te verliezen.

Hierbij de link naar het interview met Jim Rogers:
www.cnbc.com