2012: een vooruitblik

2012 een vooruitblik

Dit jaar is het mijn streven om regelmatig te publiceren op dit weblog.

De onderwerpen waarover het meestal zal gaan:

1. De krediet crisis
2. Schaarste van goederen (grondstoffen)
3. China

Op dit moment is het meest actueel de krediet crisis. Met name de Italiaanse spagaat, het Griekse drama en de problemen in Hongarije zullen de komende tijd de meeste aandacht krijgen.

De olievlek van de kredietcrisis lijkt zich overigens snel uit te verspreiden. Frankrijk staat op het punt zijn triple A status te verliezen. Het lukt de Indiase overheid niet om hervormingen nog door te voeren nodig voor structurele economische groei (de rupee presteerde nog slechter dan de euro). Turkije kijkt tegen een gapend gat aan op de handelsbalans dat mogelijk tot liquiditeitsproblemen kan gaan leiden in 2012.

En dan hebben we nog Japan dat een tikkende tijdbom is, waar de ontsteking inmiddels is geplaatst (ontsparen en een tekort op de handelsbalans). De vraag die rest wanneer wordt er op de knop gedrukt. Het zou zo maar dit jaar al kunnen, financiele rampen komen meestal eerder zoals we de afgelopen jaren hebben kunnen ervaren, maar tussen nu en 2015 lijkt nog steeds een zeer houdbare stelling. Ik hou het voorlopig op 2015, maar hou indicatoren dat er eerder op de knop wordt gedrukt sterk in de gaten.

Alhoewel de Amerikaanse economie nog steeds de grootste is, lijkt de economische wereld steeds meer gedomineerd te worden door China. De enorme honger naar grondstoffen, is in zekere zin de aanleiding dat Europese landen nu te weinig groei produceren om te voldoen aan hun verplichtingen. Eerst leek de Libische revolutie de aanleiding voor hogere olieprijzen, maar met de olieprijs nu alweer langdurig boven de $100, lijkt de Chinese vraag samen met een aanbod dat alle moeite heeft om de vraag naar fossiele brandstoffen bij te benen (de aanbodbeperkingen zijn samen te vatten in het begrip Peak Oil) de oorzaak.

Al met al bewijst de hardnekkig hoge olieprijs dat er een cap op economische groei zit: schaarste domineert onze wereld. Bij een perfect werkend marktmechanisme zouden we goederen optimaal verdelen in tijden van schaarste, helaas de Chinese overheid kiest voor sociale interne rust in plaats van voor goede allocatie van middelen. Wat we nu zien is een eindeloos misallocatie van resources en de consequenties daarvan. Praktisch betekent het dat China van alles bouwt en produceert dat ze niet nodig hebben en wij van alles consumeren wat we niet kunnen betalen. Dit laatste veroorzaakt niet houdbare niveaus van schulden die vervolgens ergens zichtbaar worden. Een draak met 7 koppen. Sla je de eerste er vanaf dan blijkt de volgende kop twee keer zo groot en wordt de draak 3x zo gevaarlijk.

Oftewel het marktmechanisme is genadeloos. Hoe langer je Mr. Market opsluit, hoe wreder zijn handelen is als je hem loslaat. Verandering van prijzen van 50-75% voor een asset zijn geen uitzonderingen. Een mooi voorbeeld is de Griekse haircut. Er werd eerst gesproken over 20%, nu was het 50% en de laatste berichten zijn dat dat ook al niet meer genoeg is. Niet zo raar als je realiseert dat de Griekse overheid nog steeds een tekort heeft van 33% op zijn overheidsbegroting. Zo'n percentage werk je niet even weg. Zeker niet als het land in een diepe crisis verdwijnt.

2012 gaat vooral spannend worden omdat de Chinese onroerend goed bubbel is gebarsten, de prijzen zijn flink aan het dalen. Het is altijd lastig om goede informatie te vinden over de Chinese economie, maar als de berichten juist zijn dat er een huizenvoorraad van 2 jaar is, lijkt er een forse correctie in de maak en zou 2011 wel eens het laatste jaar kunnen zijn geweest dat de Chinese economie met bijna 10% is gegroeid. Gegeven dat de Chinese munt waarschijnlijk nog eens 30-40% moet stijgen, er bijna geen alternatieven zijn voor olie, lijkt de belangrijkste drijver voor economische groei de Chinese consument te moeten worden. Tot nu toe is in de Chinese economie de consument een ondergeschoven kindje en de vraag is of de Chinese leiders in staat zijn om daadwerkelijk de Chinezen massaal aan het consumeren te krijgen.
Toch lijkt dit niet per se een slecht jaar te hoeven worden voor Chinese aandelen. Immers de Chinese overheid zal de touwtjes laten vieren en een ruim monetair beleid gaan voeren, na 2 jaar van verkrapping. Met een onroerend markt die voor eerst prijsdalingen vertoont, een beperkt aantal alternatieven voor beleggers, een aandelenmarkt die aantrekkelijk geprijsd is en een Chinese overheid die een welvaart creator nodig heeft, lijkt de aandelenmarkt klaar voor een gezonde koersstijging. Dus in termen van "follow the leader" strategie lijkt de Chinese aandelenmarkt zijn dieptepunt nu ongeveer te hebben bereikt. Overigens vandaag putte de "leader" zich in vaagheden als monetaire finetuning, die werd onmiddellijk vertaald in koersdalingen. Dus misschien in het verstandig nog even te wachten op betere hints van de Chinese overheid dat alle remmen los gaan voordat je een fonds koopt met China exposure. 

Al met al ligt de multi billion question in China. Zal de correctie op de huizenmarkt leiden tot een kettingreactie die jarenlange misallocaties zichtbaar maakt? Of zal de Chinese consument opstaan en voor de benodigde groei zorgen nu de Chinese groeimotor (onroerend goed) dreigt uit te vallen.

1 ding is wel duidelijk, 2012 wordt niet het jaar dat grondstoffen prijzen de pan uitstijgen. Ik durf bijna te stellen dat de vraag niet is of grondstof prijzen gaan dalen, het is eerder de vraag met hoeveel.

We zullen het zien. Al met al durf ik geen voorspellingen te doen voor 2012. Gegeven de oneindige hoeveelheid geld die nu wordt bijgedrukt om de kredietcrisis te bezweren en de vraag uitval te verhelpen, is de lijn naar boven zichtbaar, maar er liggen zoveel beren op de weg, dat stevige correcties op aandelenbeurzen zeker niet kunnen worden uitgesloten. Oftewel de tijd zal het leren. Met als belangrijkste indicator de olieprijs. Een olieprijs boven de $100 = wereldwijde groei, een olieprijs onder de $100 > HELP vraag uitval.