24 December 2011

Europese schulden als ratio van het Nationaal product

Het is natuurlijk bekend als er een land met een langdurig handelsoverschot is, er ook landen moeten zijn met een langdurig tekort. Deze tekorten op de handelsbalans kunnen alleen maar worden gefinancierd door meer schulden aan te gaan of door te ontsparen.

De Eurozone als geheel heeft jarenlang klein tekort met de rest van de wereld gehad en gegeven de sluipende migratie van werk en productie naar landen als China en India, groeit dit tekort langzaam maar zeker. Dus als Duitsland en Nederland jaar in, jaar uit een overschot boeken, er als geheel een tekort met de rest van de wereld is in de Eurozone, betekent dit dus dat de totale schuld / nationaal product moet zijn gegroeid, waarbij de verwachting is dat landen als Griekenland, Italie, Portugal, Spanje en Frankrijk) een fors groeiende schuldquote moeten hebben gehad de afgelopen 10 jaar gegeven hun structurele tekorten op de handelsbalas

Het artikel bij BBC over de oorzaak van Europese schuldencrisis heeft een aantal interessante datapunten hierover  verzameld. Niet heel verrassend is die van Duitsland amper gegroeid en zijn die van Frankrijk, Italie en Spanje juist fors gegroeid. Griekenland wordt geen eens meer genoemd.

De cijfers zijn zorgwekkend. Met name natuurlijk die van Italie. Het is niet alleen de overheid die zich diep in de schulden heeft gestoken, maar ook het gehele bedrijfsleven. Spanje is daarbij ook niet hoopgevend, maar daar heeft de overheid tenminste nog de ruimte om een gedeelte van de private schulden over te nemen.

Wat de meeste zorgen baat, is de verslechterende concurrentiepositie van de 3 landen. Opnieuw lijkt Spanje hierbij het beste gepositioneerd, waarbij de teruglopende tekort op de handelsbalans een indicatie is dat veel buitenlanders onroerend goed kochten in Spanje toen het nog goed ging in de wereldeconomie. Met een nieuwe regering en liberalisering van de arbeidsmarkt lijkt Spanje niet in de gevarenzone te komen. Het lijkt er op dat de financiele markten dit ook gaan beseffen, want de rente op Spaanse staatsobligaties kelderde afgelopen weken, na krachtig taal van de nieuwe Spaanse premier.

Italie en Frankrijk tonen een kwalijke trend. De afgelopen jaren is langzaam het tekort op de handelsbalans gegroeid. Dit valt niet anders te lezen als dat steeds minder mensen zitten te wachten op producten die worden geproduceerd in Frankrijk of Italie. Dus als je Frankrijk of Italie even langs de meetlat van een bedrijfsanalyse legt, dan heb je dus twee landen met een zwakke balans en die verliesgevend zijn. Oftewel de landen moeten snel gereorganiseerd worden of het is te laat.

Bij een bedrijf waar succesvol een turnaround wordt gedaan, zijn meestal de volgende componenten aanwezig. De balans wordt gereorganiseerd, een aantal partijen dienen hun verlies onmiddellijk te nemen, of hun schuldposities dienen te dalen in senioriteit. Er wordt flink in de kosten gesnoeid en tot slot er is een bedrijfsactiviteit met potentie. Oftewel de kern van het bedrijf levert nog steeds competitieve producten.

Als je naar Frankrijk en Italie kijkt, vraag ik me werkelijk af op welke terreinen deze landen zich kunnen onderscheiden. Zeg maar de redenen voor economische groei in deze landen.

Al met al lijkt 2012 voor Italie het jaar van de waarheid te worden. Gelukkig heeft de ECB de rente verlaagd en zit er waarschijnlijk nog meer in het vat. Dus de verwachting is dat de euro nog meer gaat dalen de komende maanden. Dat te samen met lagere financieringskosten (de vraag is wel of Italie hiervan ook mag profiteren, gegeven dat ze op randje van niet solvabel staan) geeft Italie de kans om de dag des onheils uit te stellen.

Toch waren de laatste cijfers uit Italie niet geruststellend. Het land is opnieuw in een recessie beland en dat betekent dat de overheidsschuld als % van het BNP al weer aan het oplopen is. Als de economische activiteit net als Griekenland overheids gedreven is dan, kunnen we de borst nat gaan maken. Bezuinigen betekent dan een kleiner BNP en nog relatief nog meer schulden. Dan lijkt een default onontkombaar, met alle kwalijke gevolgen van dien.


Tot slot nog even een opmerking over de Grieken. Normaal als je reorganiseert gaan de kosten omlaag. Nou niet bij Grieken. De Griekse overheid geeft dit jaar meer uit dan vorig jaar. Deze black swan van onwillende politici is misschien wel het meest zorgwekkend waar mijn oog opviel deze maand. Na 30 jaar lang aan het infuus van de Europese Unie te hebben gelegen, zijn de heren zo verslaafd geraakt aan het feit dat er geld van de rest van Europa vloeit naar Griekenland zonder tegenprestatie dat zelfs als het 5 over 12 is; er een Europese en wereldwijde crisis dreigt; deze heren niet in staat zijn adequate maatregelen te nemen om een eind te maken aan de afhankelijkheid van Griekenland van Europese subsidies.

 De Griekse politici gedragen zich als junks die wel willen afkicken, maar eerst nog even een shot willen scoren. Griekenland laat zich het beste vergelijken met een gedwongen opgenomen junk die tegen zijn zin moet afkicken. Dat junks daar last hebben is begrijpelijk, dat de Grieken daar last van hebben vind ik onbegrijpelijk. Dat het getolereerd wordt, vind ik al helemaal onbegrijpelijk. Dus het wordt tijd voor een crisismanager. Hoe moeilijk kan het nu zijn om  50.000 Griekse ambtenaren te ontslaan? Je betaalt ze gewoon niet meer. Hetzelfde met de pensioen leeftijd. Iedereen die jonger is dan 65 daarvan wordt het pensioen gehalveerd. Het is werkelijk ridicuul dat terwijl je jaarlijks 20 miljard te kort komt, je toestaat dat mensen al als oud worden gedefinieerd als ze 53 zijn. Het Griekse drama heeft lang genoeg geduurd. Het wordt tijd voor actie!



No comments: