Exit Euro?

Natuurlijk bestaat altijd de mogelijkheid om je uit de problemen te flatteren. Dus ja zolang we in euros kunnen blijven lenen, is er altijd een oplossing voor het probleem. Juist die oplossing is het probleem. Door heel Europa wordt zowel door linkse als rechtse politici hervormingen uitgesteld, omdat we dan toch gewoon wat geld bijdrukken of schulden wegstrepen? Griekenland staat eenzaam bovenaan en zuigt werkelijk de rest van Europa leeg. Eerst via de Europese begroting en nu via de achterdeur van het monetizen van schulden.

Afgelopen week hebben de Spanjaarden geld opgehaald om hun banken te herkapitaliseren. De Spaanse economie krimpt op dit moment zo snel dat geen enkele private belegger nog geld aan Spanje durft te geven, bang dat ze het niet meer terug krijgen.

Vandaag las ik een artikel over Italie in de Wall Street Journal met de kop hervormingen liggen stil. Niet echt iets wat je wil lezen bij een land met een hoge overheidsschuld.  Behalve de hoge overheidsschuld staat Italie er best goed voor, als de rente net zo laag voor hun zou zijn geweest als voor Japan hadden ze zelfs een overschot op de begroting gehad.

Maar toch vanwege de negatieve economsiche groei in Italie lijkt het daar ook niet meer goed te komen. Om een voorbeeld te geven: de BTW is met 2% verhoogd naar 23% en de overheidsinkomsten uit de BTW zijn dit jaar lager. De zeer belangrijke wet om de arbeidsmarkt te hervormen is nog steeds niet aangenomen door het Italiaans parlement (er schijnt zelfs geen meerderheid meer te zijn voor de afgeslankte versie). Al met al de conclusie: het wordt steeds minder waarschijnlijk dat Italie de eindstreep gaat halen. Ik weet het, het is een marathon, de rest van de wereld drukt ook veel geld bij om de tekorten te financieren, maar het is toch wel angstjagend als een land met zoveel schuld bijna geen toegang meer heeft tot de financiele markten. Een heel kaartenhuis is op de leencapaciteit van de Italiaanse overheid gebouwd.

De zorgen nemen toe, de oplossingen nemen af. Wat kan je dus nog doen? Alle landen met een tekort op hun begroting moeten minder uitgeven. Niet de belastingen verhogen, maar de uitgaven verlagen. Blijkbaar is dit erg moeilijk. Liever de problemen op je buurlanden afwentelen dan zelf maatregelen nemen. De geringe wil om in de uitgaven te snijden bij overheden (in 2011 gaf de Griekse overheid nog steeds meer uit dan in 2010) vanwege het verlies van stemmen wordt de euro fataal.

De euro heeft alleen bestaansrecht als ieder land zijn financiele verplichtingen nakomt. In tijden dat jouw land concurrentiekracht heeft verloren, is er voor landen in de eurozone maar 1 oplossing. Meer markt en minder overheid. Vroeger hadden politici ook het instrument van devaluatie, maar dat is niet meer. In ieder geval niet voor individuele landen. Met natuurlijk nu politici die pleiten voor meer overheid (lees meer overheidsuitgaven) en dus minder markt, de overhand krijgen komen we verder af van de ideale oplossing (kleinere overheden en dus meer markt).

Hoe wars de Europese kiezer van bezuinigen is, en wil blijven genieten van de verworvenheden die door de Europese overheden wordt geboden blijkt maar uit wie er in de Nederland op kop gaat in de opiniepeilingen: de SP. Meer overheid, meer belastingen en geen hervormingen. We hadden nog steeds geen eurobond, maar het lijkt er op dat de actualiteit ons gaat inhalen. Met Spanje en Italie op springen, ziet het naar uit dat het Europese noodfonds waar vooral Duitsland garant voor staat een verkapte versie van de eurobond is.

We zijn nu ruim 3 jaar verder nadat de eurocrisis op het toneel verscheen. De harde hand, is de enige mogelijkheid die werkt. Het is nog even afwachten op wie de Grieken gaan stemmen, maar landen als Spanje, Italie en vooral Griekenland hebben zichzelf zo in de problemen gewerkt, dat de enige oplossing is: opnieuw beginnen.  Een verdere integratie valt te prefereren, maar dat kan alleen als iedereen zijn best doet, en zoals zovaak het geval in de politiek men laat het eigen belang prefereren ten koste van dat van het Europese maatschappelijke belang.

Het grote probleem van opnieuw beginnen is dat het daadwerkelijk het einde is van de wereld zo als we die nu kennen.  Het zal het westen waarschijnlijk in een diepe recessie drukken en het einde van de Westerse suprematie versnellen. Griekenland uit de euro gooien betekent einde euro. Je laten chanteren door de Grieken, betekent ook het einde van de euro. Als de Grieken het mogen, doet de rest het ook tenslotte. Na dit weekend weten we meer, of de euro blijft bestaan. Als Tsipras de verkiezingen wint of de Grieken weer geen normale regering kunnen vormen, dan lijkt een snelle dood van de euro aanstaande. Te beginnen met een exit van de Grieken. Daarna Spanje, Italie en Frankrijk. Vervolgens veranderen we de naam weer terug naar de Mark. De D-Mark. Zelfs als de Grieken in de euro blijven, dan is de kans nog steeds groot dat er voor Italie geen andere oplossing mogelijk is dan de herintroductie van de Lire. Het is moeilijk voor te stellen dat de VS, China en andere grote landen in de wereld een bailout van Italie willen financieren zonder het einde van de euro te eisen.