Getallen nader bekeken.

Ik las vandaag toevallig een stuk van beursgoeroe Van Duin van Robeco. Altijd positief over het beleggingsklimaat. Een slimme man dat zeker. Hij voorspelt conform de wet van exponentiele groei. De kans dat koersen stijgen is groter dan de kans op dalen van de koersen. Met zijn positivisme heeft hij dus om en nabij de 60% gelijk. Voor een goeroe is dat natuurlijk te laag, maar om je producten aan het grote publiek te verkopen is dat meer dan voldoende. En natuurlijk is het eenvoudiger om te verkopen dat beurskoersen stijgen dan dat ze dalen. Al met al is de Robeco topman een groot verkoper. Daarmee vervalt echter zijn opinie als nuttige informatie bron. Zijn beeld is altijd eenzijdig gekleurd, zoals een goed verkoper betaamd. We hebben in de periode maart 2000 - maart 2003 de meest negatieve koersontwikkeling gezien in de laatste 70 jaar en niet geheel tot mijn verbazing zakte de heer van Duin in deze periode door het ijs. Zo erg zelfs dat hij zelf niet meer aan de knoppen draait, maar zichzelf tot adviseur van Robeco heeft benoemd. Dat doet niets af, dat zijn woorden altijd interessant zijn om te lezen, ware het alleen al, omdat hij nog steeds op een berg geld zit.

Het volgende stuk uit zijn december column sprong er voor mij uit:

DE AMERIKAANSE CONSUMENT

De Amerikanen hebben recent hun nationale-inkomensreeksen herzien en sinds vorige week hebben we weer nieuwe inzichten in hoe het de afgelopen vijftien jaar gesteld is geweest met de bestedingsdrang van de Amerikaanse consument. De nieuwe reeksen samenvattend: consumenten in de VS hebben nog meer besteed dan eerder berekend was. Wie de nieuwe over de oude reeks legt, ziet dat de groei van de particuliere consumptie zowel in de hoogtijdagen van de Nieuwe Economie (1998-1999) als in de recessie daarna (2001-2002) hoger is geweest dan eerst werd gedacht. In 1998-1999 komt de gemiddelde groei nu uit op 5,1%, in plaats van 4,7%. En de recessie? Met 2,7% consumptiegroei in 2001-2002 kun je nauwelijks van een recessie spreken. De neergang gold wel voor de particuliere investeringen, maar niet voor de consumptie.

De inhoud van de bovenstaande tekst is niet relevant, maar het feit dat jaren later groeicijfers van consumentenbesteding met 10% worden aangepast is natuurlijk reuze interessant. Het geeft aan hoe weinig informatie gepubliceerde cijfers hebben. Your guess is as good as my guess. Oftewel reacties van beleggers op deze cijfers zijn eigenlijk onlogisch. De onzekerheid in deze cijfers is zo groot dat een ieder die er blind op vaart, eens pijnlijk tot de conclusie zal komen dat de werkelijkheid achter de cijfers toch geheel anders was.

Bij gebrek aan goede historische informatie is extrapolatie zinloos. Historisch verzamelde gegevens zijn dus slechte toekomst voorspellers. Waarom? Wel lees eens wat over de chaos theorie en u zult snel begrijpen waarom historische verzamelde geaggrereerde economische data niet geschikt is om toekomstige koersen te voorspellen. Heeft u geen tijd om de chaos theorie nader te bestuderen, kunt ook het volgende onthouden: een oneindige klein verschil in de input variabelen geeft een oneindig groot verschil in output variabelen.

Een andere bron van informatie kan wel voorspellende kracht hebben: mr. Market. Alhoewel mr. market slechts een trendvolger is en nimmer een trendsetter, blijkt mr Market wel de beste voorspeller van de toekomstige koersbewegingen te zijn. Alhoewel marktparticipanten niet rationeel zijn danwel niet volledig geinformeerd zijn, waardoor de efficient markthypothese in de praktijk van weinig waarde is, zal ondanks de niet geldigheid van de basisvoorwaarden over een langere periode de efficiente markthypothese eerder geldig zijn, omdat op lange termijn markten altijd naar een stabiel evenwicht zullen tenderen. De informatie die mr. market prijs geeft, zit hem in het laatste: het tenderen naar een stabiele evenwichts prijs. Informatie komt uiteindelijk met een bepaalde tijdsvertraging terecht bij alle marktparticipanten, het is juist deze vertraging die kan leiden tot significante outperformance. Laatst las ik over een hedge fund die een 1% beter resultaat realiseerde doordat zij marktindicatoren gebruikte om de toekomstige koersbewegingen te voorspellen. De yieldcurve, valutakoersen en andere door de markt gegenereerde prijzen werden gebruikt om koersvoorspellingen te doen. Door middel van back testing hadden ze het gecontroleerd of het werkte. Dat laatste is mijn inziens een goede methode om je hypothese te testen. Nu passen ze het al jaren met succes toe. U denkt 1% is niet veel? Wel als je $ 17 miljard onder beheer hebt. Dat scheelt 170 miljoen op jaarbasis.

Omdat computer gestuurde aan en verkoop programma's tegenwoordig een groot gedeelte van de markt beslaan is het van belang om enig begrip te hebben van hoe deze programma's werken. Alhoewel velen natuurlijk zeer complexe en groot aantal algoritmes gebruiken worden deze modellen allen gekarakteriseerd door hun grote zwakte: garbage in, garbage out. Met andere woorden als u de zwakte kent van de modellen, kan u optimaal profiteren van de door hen veroorzaakte koersbewegingen.

Deze koersbewegingen zijn vaak maar moeilijk te ontdekken. Er zijn soms interessante aanwijzingen. Het is een leercurve zogezegd. Een van de meest interessante gebeurtenissen in de afgelopen jaren was dat Koninklijke Olie en Unilever uit de S&P 500 werden gegooid. Ze verloren in enkele weken 20% van hun waarde. Deze gebeurtenis deed een boekje open over Index beleggen. De eenvoudige conclusie is dat wanneer u besluit om de efficiente markt hypothese als basis te gaan gebruiken en een index volger te worden door een S&P 500 tracker te kopen, betaalt u dus 20% teveel. Mijn inziens betaalt u een nog grotere premie want het minimale contant gemaakte dividend rendement dient 3% per jaar te zijn. De S&P 500 levert amper 2% op hetgeen een overwaardering van 30-40% waarschijnlijk maakt.

Een andere typisch door computer modellen veroorzaakte koersbeweging is het feit dat de aandelen beurzen in Europa fors zijn hersteld in 2003, terwijl daar economisch gezien geen aanleiding toe is. Ja de rente staat op een historisch laagtepunt, maar daarvoor is een reden. Nee ook hier slaan de computermodellen toe. De correlatie tussen de Europese en Amerikaanse beurzen veroorzaakt dat alle seinen op groen komen te staan en institutionele beleggers massaal aan het kopen zijn geslagen.

Weet u er nog meer?

Ik hoor ze graag van u. Stuur ze naar portjohan@yahoo.com