De Amerikaanse economie op een keerpunt?

De afgelopen maand waren er twee interessante ontwikkelingen. Enerzijds steeg de olieprijs naar recordhoogten en daarnaast lijkt de Amerikaanse economie verschijnselen te vertonen van afkoeling. Het is natuurlijk zo dat de snelgroeiende wereldeconomie en de olieprijs beiden veroorzaakt zijn door de aggressieve monetaire expansie die de FED in het begin van dit decennium heeft nagestreeft. In de Verenigde Staten bleven de consumenten consumeren door meer schulden te nemen dat vooral mogelijk was door de (FED georchestreerde) stijgende huizenprijzen. Hierdoor trok de Amerikaanse economie aan en dat was in eerste instantie goed voor China en India, maar omdat deze landen enorme bergen grondstoffen en energie in hun groeipad consumeren, heb je daarmee werd het algauw een wereldwijde boom, omdat grondstoffen overal ter wereld te vinden zijn. Rusland, Canada, Zuid Amerika, Afrika en het Midden Oosten plotseling kwam het geld met bakken tegelijk de landen binnen. Dit alles verhoogde zowel de consumptie als de vraag naar kapitaalsgoederen en de forse wereldwijde groei is daarmee verklaard. Dat doet niets af aan het grootste probleem van de huidige tijd: De Verenigde Staten maakt verlies en niet zo'n klein beetje ook... Inmiddels zijn de verliezen opgelopen tot 6-7% van het nationaal product en de economische reus staat te wankelen op zijn voeten. Een devaluatie van de dollar heeft nog niet veel nut gehad, omdat China (en daarmee een groot aantal andere landen) niet mee heeft gedaan in het zich ontdoen van de bergen dollars die zich opstapelen in het buitenland. Met deze stilzwijgende gentleman agreement is de wereldeconomie in een rap tempo gegroeid. Het goede nieuws is dat we met zijn allen een economische recessie in de Verenigde Staten beter kunnen verwerken. Het slechte nieuws is dat het kwestie van maanden is voordat de Verenigde Staten in een recessie te recht komt. Er zijn twee belangrijke trends die hierop wijzen. Enerzijds neemt de inflatiedruk toe. China ondervindt inmiddels de nadelen van de koppeling aan de dollar. Er wordt nog steeds veel gepland in China en vele prijzen worden gestuurd met administratieve maatregelen, ipv door marktprijzen. Dat gaat vaak ogenschijnlijk prima, maar dan moet je naast de vraag ook het aanbod kunnen sturen. En daar is China in de problemen gekomen. De olieprijs is fors gestegen op de wereldmarkt, maar de binnenlandse benzine prijzen zijn kunstmatig lager gehouden. Aangezien China een olie importeur is, moge duidelijk zijn dat zo'n situatie snel mis zal lopen. De eerste maanden van het jaar 2005 bleek China niet veel meer olie te importeren dan in 2004. In eerste instantie geloof je dat ze voorraden opmaken, dat ze weer meer alternatieve energie bronnen hebben, maar toen het me duidelijk werd dat de binnenlandse prijzen beduidend lager lagen dan de de wereldmarktprijzen werd het me duidelijk: het Chinese systeem werkte niet. 10% groeien en vervolgens minder olie importeren terwijl je juist voorraden wil aanleggen voor de komende jaren, daar was wat mis. En afgelopen weken werd het duidelijk, de Chinese overheid wordt zwaar onder druk gezet, omdat er plotseling overal in het land benzinestations niet meer kunnen leveren. China heeft zich zelf uitgeschakeld in de strijd om de schaarse fossiele energie bronnen. Dus de Chinezen machthebbers zullen zich dus moeten herbezinnen. Dat betekent mijn inziens twee dingen: ten eerste worden de prijzen van brandstof (benzine en zo) los gelaten, daarnaast zullen ze om inflatie te beteugelen, ze de renminbi sneller laten revalueren dan verwacht. 10 -20% is plots niet meer uitgesloten.

Deze strategie wijziging heeft grote implicaties voor de Verenigde Staten: 1. de grote financier China wenst de tekorten van de VS niet meer te financieren, 2. Verenigde Staten gaat inflatie vanuit China importeren!

De FED is voorlopig niet klaar met het verhogen van de rente. Waarbij ik in eerste instantie uitging van 4%, lijkt het er nu op dat FED in de nadagen van de carriere van Greenspan een sound money policy gaat voeren en er meer rente verhogingen aan zitten te komen. De obligatiemarkt gelooft nog niet erg in hogere rentestanden, want zowel de 10jaars als de 30jaars rente stand is nog steeds beneden de 4.5%. Oftewel volgens de financiele markten is het slechts een kwestie van tijd voordat er een recessie in de VS zit aan te komen.

Het bijzondere is dat de financiele experts bovenstaande maatregelen totaal niet zien aankomen. Zodra China hun munt laten stijgen, betekent dat er minder vraag naar Amerikaanse overheidspapier komt, hetgeen een opwaartse druk op de rente geeft en daarnaast lijkt de FED niet in staat om de inflatie te beteugelen omdat plotseling de goederenstroom uit China ipv deflatie, inflatie zal veroorzaken in de Verenigde Staten.

Willen de Chineze leiders het Chinese volk tevreden houden, dan moeten ze natuurlijk enerzijds inflatie in toom houden, anderzijds mogen er geen tekorten ontstaan, want daar houden mensen nu eenmaal niet van. Er is dus niets logischer dan dat Chinese leiders zullen besluiten hun munt verder te laten apprecieren, om goedkoper aan de olie te komen. Al met al een goede reden voor dat niet alleen de korte rente in de Verenigde Staten de komende tijd op een hoger niveau blijft, maar dat ook de lange rentes zullen stijgen naar een hoger niveau. Al met al voldoende om de onroerend goed boom in de VS te laten eindigen. Met een FED die door de hogere inflatie besluit niet nogmaals voor groei te kiezen, maar conservatief de rente op hogere niveaus zal laten, zullen de Amerikanen massaal eieren voor hun geld kiezen, meer gaan sparen en dus minder consumeren. Daarmee kan eigenlijk niet anders worden geconcludeerd dat de VS in een recessie ingaat en er een goede kans is dat wereldwijde aandelenmarkten mee worden gezogen in de malaise van de Amerikaanse consument. Dus zodra de Chinezen actie ondernemen op het valuta front, wees dan alert, u kunt er nog al wat teleurstellingen mee voorkomen.