HET EINDE IS IN ZICHT

Wat er de afgelopen weken allemaal is gebeurd, is bijna teveel om op te noemen. Waar nationalisatie van Fannie en Freddie een logische stap in het saneringsproces was, bleek daarna algauw het hek van de dam. Lehman Brothers legde het loodje, AIG werd vervolgens van hun triple A status afgeholpen en bleek mede door de val van Lehman in een acute liquiditeits crisis te geraken die alleen kon worden verholpen door een storting van de Amerikaanse overheid van $85 miljard met als prijs kaartje overdracht van 80% van de aandelen. In een jaar tijd ging er $ 200 miljard in rook op.

Bank of America nam voor een belachelijke hoge prijs Merill Lynch over en een paar dagen later mocht Lloyds HBOS overnemen. Ook daar verbaasde het mij dat Lloyds fors betaalde (wel in aandelen) terwijl er aan HBOS (bezittingen - schulden) waarschijnlijk een negatieve waarde hangt. Nee dan toch liever Nomura en Barclays die voor uitverkoop prijzen stukken van Lehman binnen hebben gesleept. En de actie van JP Morgan was ook niet slecht. Die kocht voor een appel en een ei Washington Mutual.

Dit weekend is er ook weer voldoende actie, Paulsen en Bernanke die een $ 700 miljard reddingsactie eindelijk goed gekeurd krijgen. Als de prijzen waarvoor je het schuldpapier koopt maar laag genoeg zijn, lijkt het een goede oplossing voor het liquiditeitsprobleem. Beleggers kopen jouw schuldpapier voor 4% en je krijgt zelf 10-12%. Indien de Amerikaanse overheid zorgvuldig voor uiterst lage prijzen hypotheek papier opkoopt dan valt er werkelijk niets op af te dingen. Gezien het grote belang en de snelheid waarmee deze actie op poten wordt gezet is de kans echter groot dat de Amerikaanse overheid er teveel voor betaalt en de bezitters van MBS, CDO's en andere junk de grote winnaars worden en de crisis voort woekert. Deze crisis is geen eendagsvlieg en $ 700 miljard lijkt veel, maar is het niet als je er vanuit gaat dat de gemiddelde Amerikaan zijn kredietwaardigheid heeft verloren en terecht 8% of meer moet betalen voor zijn leningen. Alleen de beste debiteuren met de meeste solide reputatie mogen dan nog lenen. Fair value accounting doet zijn werk, maar de pijn blijkt natuurlijk groot bij de financiele instellingen die te veel risico hebben genomen. Een 5% lening die moet worden afgeboekt tot dat het rendement 10% wordt, leidt tot enorme verliezen. Als daarbij ook nog eens het wanbetalings risico fors groter wordt en er ook een vriendelijk spook op staat dat counter party risk heet en je hebt een kapitaal markt die op zijn oor ligt. Kopers willen alleen nog maar zeer aantrekkelijke deals afsluiten, verkopers willen niet meer verkopen vanwege de grote verliezen die ze dan lijden. In het laatste geval zijn ze nl failliet. Nee een krediet implosie is geen prettig verschijnsel en heeft er nu alles van weg dat we er nu midden in zitten. DE JAREN DERTIG ZIJN TERUG. Het eind van het begin is nabij. We gaan de volgende fase in waarin krimp van de reele economie de enige optie wordt. Grove calculaties wijzen op een krimp van 20% van de Amerikaanse economie. U leest het goed, om de Amerikaanse economie in evenwicht te krijgen, moet deze nog 20% krimpen! Dat is geen fijn vooruitzicht! De midden klasse in de VS wordt weggevaagd, op de dag dat de dollar plus landen (China en de landen in het Midden Oosten) eindelijk verstandig worden (lees hun munt laten appreciëren) zijn plots vele luxe artikelen niet meer bereikbaar en kunnen de Amerikaanse burger massaal hun schulden niet meer betalen. Waar de crisis tot voor kort alleen nog maar de hypotheek markt raakte, zijn nu andere delen van de Amerikaanse economie aan de beurt... Bedrijfsleningen, credit cards en autoleningen staan op stapel om niet meer betaald te worden. Voor de wijze belegger geldt: CASH is KING. Naast de VS verspreidt deze crisis zich in snel tempo wereldwijd. Het economisch wonder China staat te schudden op haar grondvest nu de export markten in hoog tempo verdwijnen, Turkije kan elk moment haar betalingsverplichtingen niet meer nakomen, voor landen als Spanje, Italie en Griekenland zijn diepe recessies de enige remedie. Rellen en sociale onlusten zijn het gevolg. In Oost Europa begint krediet schaars te worden en is het wachten op problemen op de huizenmarkten (met waarschijnlijk Rusland voorop). Problemen ten over.

Het goede nieuws is dat we eindelijk weer een koper hebben. Een koper met een $700miljard tot zijn beschikking. Dat moet toch zeker genoeg zijn om de rust voor een paar maanden terug te laten keren. Echter zoals Marc Faber ook al suggereerde die $ 700miljard is niet genoeg. De Amerikaanse overheid heeft $ 5000miljard nodig. Oftewel we staan nog maar het einde van het begin. De komende jaren zullen de wereld in gaan als de terugkeer naar de jaren dertig. De reële economie moet zijn earning power vergroten, maar de huidige realiteit is dat de krediet implosie zo'n vernietigende werking heeft op de reële economie dat de dominostenen maar blijven vallen. De kettingbrief is kapot. De waarheid komt eindelijk naar boven. DE VS gaat naar verdoemenis en Europa gaat er achter aan.

We weten inmiddels het probleem: het huidige financiële systeem werkt alleen in tijden van groei en niet in tijden van economische neergang. De hefboom blijft bestaan, maar nu alleen met de kwalijke negatieve gevolgen die in de goede jaren tot zoveel voorspoed heeft geleid. De al kwetsbare Amerikaanse economie krijgt nu nog eens een grotere klap door de lawine aan schulden die met een kletterend lawaai nietsontziende vaart naar beneden komt. Met grote zekerheid kunnen we nu vast stellen dat aan de Westerse hegemonie in 2000 een einde is gekomen en dat na nog eens 7 vette jaren het voor goed gedaan is met de economische voorspoed zoals we die kennen sinds de jaren 80. De tweede grote depressie is nog geen feit, maar de sluizen staan in ieder geval wijd open en de sluiswachters (lees de Centrale Banken) krijgen de deuren maar niet dicht.